Olha Rapai - jedna z najbardziej znanych ceramików Ukrainy drugiej połowy XX wieku. Uznana profesjonalistka i odważna eksperymentatorka, cieszyła się szerokim uznaniem zarówno w kraju, jak i za granicą.
Olha Rapai-Markish (1929-2012)
antikvar.ua
Przyszła artystka urodziła się w Charkowie w rodzinie pisarza Pereca Markisha i filolog Zinaidy Ioffe. Jej ojciec został skazany na egzekucję na podstawie sfabrykowanej sprawy dotyczącej antysowieckiej działalności Żydowskiego Komitetu Antyfaszystowskiego. Jej ojczym, lingwista Borys Tkaczenko, został stracony "za ukraiński nacjonalizm". Jej matka trafiła do Gułagu jako "krewna zdrajcy ojczyzny", a wkrótce represje dotknęły samą Olgę. Przyszli po nią, studentkę, podczas wykładu w Kijowskim Instytucie Sztuki. Otrzymała 10 lat zesłania na Syberię i mogła wrócić do domu dopiero dwa lata po śmierci Stalina.
Olha Rapai w pracowni
oa.edu.ua
Kiedy prace artystki pojawiają się wśród aktywnych aukcji, kolekcjonerzy z pewnością się nimi zainteresują. Rzeźba "Ojciec Mróz i Śnieżna Panna" Rapai na Violity kupiona za 50210 UAH w 2020 roku i za 64701 UAH w 2023 roku.
W 2015 roku ukazała się monografia "Porcelana Olgi Rapai". Została napisana przez kolekcjonerkę i badaczkę historii sztuki dekoracyjnej i użytkowej Ludmiłę Karpińską-Romaniuk. Choć nakład wyniósł zaledwie 300 egzemplarzy, książkę wciąż można znaleźć na Violity.
"Kołomyja" z kolekcji Narodowego Muzeum Sztuki Kirgistanu. Rozmiar figurki to 45×31×22 cm, jak podają przedstawiciele muzeum
artmuseum.kg
Temat strojów narodowych zawsze przyciągał utalentowaną ceramiczkę: wśród jej prac z dekoracyjnych tworzyw sztucznych znajduje się wiele postaci w tradycyjnych strojach z różnych regionów Ukrainy.
Olha Rapai wymyśliła kompozycję w parach przedstawiającą starożytny taniec huculski jeszcze podczas studiów w instytucie. Następnie, we współautorstwie z mężem, rzeźbiarzem Mikołajem Rapajem, rozpoczęła nad nią pracę.
Pierwszy model został wykonany z plasteliny, a w 1956 roku rzeźba wnętrza otrzymała drugie życie w porcelanie. Nad obrazem pracowała artystka Halina Kaługa.
Wysokość "Kołomyjki" wynosi około 45 centymetrów. Jak zauważa historyk sztuki Elena Korus, jest to najwyższa kompozycja zaprojektowana przez Olgę Rapai dla porcelany.
"Kołomyjka", sprzedana na Violity na początku 2020 roku za 35000 UAH
Ekspresja i forma rzeźby tak zszokowały komisję ekspertów trustu "Ukrfarforfayans", że zgodnie z wynikami kontroli Olha Rapai mogła rozpocząć pracę w Kijowskiej Eksperymentalnej Fabryce Ceramiki i Sztuki (KEKHZ).
Jednak sama "Kołomyjka" tam nie dotarła. Rzeźbę postanowiono wykonać w fabryce porcelany w Gorodnicy w obwodzie żytomierskim, ponieważ w tym czasie KEKHZ nie posiadał pieców do wypalania produktów o takich rozmiarach.
"Kolomyjka", wystawiana obecnie na Violity
W fabryce porcelany Horodnicki rzeźba była replikowana przez 20 lat, statuetka była eksportowana. Jeśli chodzi o wielkość produkcji: w 1966 roku wyprodukowano 135 sztuk.
Znaczki Horodnicy w porządku chronologicznym
Istnieje również miniaturowa wersja tego tańca autorstwa Rapai - "Hutsulata". Figurki o wysokości 13 cm zostały wyprodukowane w fabryce ceramiki artystycznej w Połonsku. Na Violity również można znaleźć takie figurki.
